ALTUNHİSAR İLÇESİ
Eskiden beri önemli bir yerleşim merkezi olan
Altunhisar;Selçuklu Devletinin kurucusu Kutalmış oğlu
Süleyman Şah zamanında Konya ve Niğde illeri ile
birlikte Türk topraklarına katılmış olup,tarihte Anduğu
ve Ortaköy adları ile anılır.
Anduğu Selçuklulardan sonra Niğde ili ile birlikte
Karamanoğulları beyliğinin idaresine geçmiştir.
Karamanoğlu İbrahim Bey hükümdarlığında;memleketi
oğulları ve akrabaları arasında bölüştürürken Anduğu’yu
İsmail Bey’e vermiştir .İlçe Merkezinde Karamanoğlu
Yakup Bey’e ait bir camii,caminin yanı başında hala
halkın hizmetinde bir çeşme bulunmaktadır.Önce Yıldırım
Beyazıt ardından da Fatih Sultan Mehmet zamanında
Osmanlılara geçmiş olan Altunhisar’a bu çağlarda Ortaköy
denilmektedir.
Yakın zamana kadar kaza merkezi olan Ortaköy adını
tekrar Anduğu olarak görüyoruz. 1732 yılındaki bir
fermanla Sefer-i Hümayun için Niğde sancağından istenen
150 devenin % 5’i Anduğu kazası tarafından verilmiştir.
Evliya Çelebi Seyehatnamesinde (Cilt 3,sayfa 191)
Bor’dan Aksaray’a giderken geçtiği Ortaköy’den ‘Bir
vasii ve mahsuda ova olup; bağ,bahçe,camii,mescit ile
abeste mamur bir kazadır. Bu karyeye bağlı 36 pare
nahiye ve köyleri vardır.’Şeklinde sözeder.
Çok eski bir tarihe sahip olan Altunhisar 250 yıl
öncesinde Anduğu vilayeti,100 yıl öncesinde kaza
merkezidir.1910 yılında belediye teşkilatına kavuşan
Altunhisar 1928 yılında nahiye olmuştur.
1956 yılında Ortaköy isminin, güneyindeki verimli
Altıntaş Ovasından dolayı Altunhisar olduğunu
görmekteyiz.Belde 3644 Sayılı Kanunla 1991 yılında İlçe
statüsüne kavuşmuştur.
İlçenin Ekonomik Hayatı:
İlçenin ekonomik hayatı genel olarak
tarım ve hayvancılığa dayalıdır.İlçede sanayi yok
denecek kadar azdır. İlçenin başlıca geçim kaynakları
şunlardır;
Tarım
Köy ve kasabalarda yaşayan halkın pek
çoğu buğday ve arpa yetiştirir.Patates, şekerpancarı ve
baklagiller ilçede yetişen diğer ürünlerdir.Bazı
yörelerde bağcılık ve meyvecilik yapılır. Başlıca
yetişen meyveler;elma,ceviz ve bademdir.Halk
yetiştirilen ürünlerin bir kısmını kendi tüketmektedir.
İhtiyaç fazlasını da pazarlamaktadır.İlçede tarım modern
şekilde yapılmaktadır.İlçede çok uluslu şirket
tarafından kurulmuş olan bahçecilik en modern şekilde
yapılmakta olup; halkın büyük bölümü gelir kaynağını bu
şirkette yapılan işçilikten sağlamaktadır.
Hayvancılık:
Hayvancılık
ilçenin geçim kaynaklarından başlıcasıdır.Beslenen
hayvanların etinden, sütünden, yününden ve gücünden
faydalanılmaktadır.Yeterli derecede mera bulunduğundan
ilçe hayvancılık bakımından verimlidir.Yetiştirilen
küçükbaş hayvanlar: koyun ve keçidir.İlçede genellikle
yerli ırk inekler yetiştirilmektedir.Son yıllarda kültür
ırklarla verimli hale getirilmeye çalışılmaktadır.Kümes
hayvanları olarak tavuk beslenir.Üretilen yumurtalar
ilçede tüketilmektedir.
Endüstri:
İlçede
sanayi kuruluşu yok denecek kadar azdır. İlçede ve
Yakacık Kasabasında un fabrikaları bulunmaktadır.İlçede
sanayi gelişmediğinden halk ihtiyaçlarını en yakın ilçe
olan Bor’dan karşılamaktadır.Bu da halkın gelir
kaynaklarının ilçeye yatırım olarak dönüşmesini olumsuz
etkilemektedir.
El
Sanatları:
İlçede ve
çevresinde en yaygın el sanatı halıcılıktır. İlçe , köy
ve kasabalarında halıcılık Halk Eğitim Müdürlüğü desteği
ile yeterince gelişmiştir. Yurt dışına ihracat yapan
şirketlerin halıları dokunarak , halkın ekonomisine
büyük katkı sağlanmaktadır. Şirketlerin parayı geç
ödemeleri ve düzgün malzeme vermemeleri nedeniyle atölye
halıcılığı da yok olmaya yüz tutmuştur.
İlçede
Ulaşım ve Haberleşme:
İlçenin
ulaşımı tamamıyla karayolu ile sağlanmaktadır.Ulaşımın
en önemli araçları:Belediye otobüsleri ve özel
minibüslerdir.İlçe Niğde merkeze 36km
uzaklıktadır.İlçenin köy ve kasabalarının yolları
tamamen asfalttır.İlçenin ulaşım sorunu yoktur.İlçede
haberleşme sorunu yoktur.İlçe köy ve kasabalarında
yeterince telefon vardır.Ayrıca ilçe halkı televizyon
yayınlarını izleyebilmektedir.İlçede bir de gazete bayii
vardır.
İlçenin
Sosyal ve Kültürel Durumu:
İlçenin
içme suyu ve elektrik sorunu yoktur.İlçede alt yapı
tamamlanmamıştır. İlçedeki binaların büyük çoğunluğu
taştan yığma binalardır.Yeni yeni çok katlı betonarme
binalar yapılmaya başlanmıştır. Evlerde genellikle çatı
yoktur. İlçede 1 sağlık ocağı ve 30 yataklı Devlet
Hastanesi mevcuttur. İlçede okuma yazma oranı %85
civarındadır.İlçede okul durumu:1 lise, 3 İlköğretim
okulu bulunmaktadır. İlçede öğrenci yurdu açılmış olup,
yatılı 100 öğrenciye hizmet vermektedir. İlçede kız ve
erkekler aynı oranda okumaktadır. Yüksek öğrenime
istenilen düzeyde katılım sağlanamamaktadır.İlçede
yeterince devlet memuru mevcuttur.Halkın içinden doktor
, polis ve subaylar yetişmiştir. Son zamanlarda uzman
çavuşluğa yönelme vardır.Ayrıca Endüstri Meslek Lisesi
Mezunları sanayide çalışmaktadır.Bu nedenle ilçe dışına
göç fazladır.Halk sade Türkçe kullanmaktadır.Yöresel
mani ve deyimler azdır.İlçe güvenliği ilçe jandarma ve
polis teşkilatı tarafından sağlamaktadır.İlçede fazla
olay olmamaktadır.Eski zamanlardaki kan davaları ortadan
kalkmıştır.Aile yapısı ataerkildir.Nüfus planlaması
uygulanmaktadır.Evlenmeler genel olarak görücü usulü ile
yapılmaktadır.Evlilik yaşı 20 yaş civarıdır.Başlık
parası ortadan kalkmıştır.
İlçenin
Tarihi ve Turistik Yerleri:
Altunhisar’ın tarihteki adı “Anduğu”dur. Anduğu eskiden
beri önemli bir kasaba merkezi olmuştur.Selçuklu,
Karamanlı, Osmanlı hakimiyeti görmüştür. Anduğu ,
Anadolu Selçuklu Devleti’ni kuran Kutalmışoğlu Süleyman
Şah zamanında Konya,Niğde ve sınırları ile birlikte
Türklerin eline geçmiştir.Burası Selçuklular devrinde
tahkim edilmiş bir yerdi.Anduğu daha sonra
Karamanoğulları idaresine geçti.Burada
Karamanoğullarından Yakup Beye ait bir cami vardır. Bu
cami yanındaki aynı ada sahip çeşmeyle bütünleşmiştir.
1963-1966 yıllarında restore gören cami halka
açılmıştır.Osmanlılar zamanında Ortaköy’de
denilmektedir.O zamanlar Niğde nüfusunun %5’ini
oluşturmaktaydı.1956 yılının kasım ayında Ortaköy adı
güney eteklerindeki Altıntaş Ovasından esinlenilerek
Altunhisar olarak kayıtlara geçmiştir.Altunhisar 1991
yılında ilçe olmuştur. İlçede Karamanoğullarından kalan
bir tarihi cami, bir hamam, Aşık Tahiri’nin anıtı
bulunmaktadır.Yeşilyurt kasabasında Romalılara ait bir
kilise vardır.İlçe Kapadokya’nın güney bölgesinde
bulunduğu için Hristiyanlık dönemine ait tarihi
mağaralar mevcuttur.İlçe temiz hava, soğuk su , bağ ve
bahçeleri ile görülmeye değer bir yerdir.
